این کارشناس اقتصاد با اشاره به اینکه قرار بود متولیان و مسئولان اصلی نرخ ارز و برخی از وزرا در این برنامه حضور پیدا کنند، خاطرنشان کرد: اما من مطلع شدم با یک تماس تلفنی عذرخواهی کرده و در این برنامه حضور نخواهند یافت.
خوش چهره با اشاره به اینکه یک بنده خدایی صحبت از تثبیت نرخ ارز می‌کند و یا حرفی را در یک صبحانه کاری می‌زند و بعد براساس این حرف عمل می‌کند که متاسفانه در دولت‌های پس از جنگ و بخصوص در دولت‌های نهم و دهم به وفور دیده شد که تنها با یک حرف سیاست‌گذاری می‌کنند.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه در خصوص نرخ ارز و سیاست‌های آن سه مقوله جداگانه وجود دارد، گفت: هم‌اکنون در این جمع شاهدیم مدیری از بخش صادرات و مدیری از بخش واردات و فردی نیز از مجلس شورای اسلامی حضور دارد که جایگاه نظارتی دارد اما آن عده از افراد که منشأ تصمیم‌گیری هستند و باید در جلسه حضور پیدا می‌کردند جایشان خالی است.
وی خاطرنشان کرد: اگر فردی به عنوان نماینده بانک مرکزی در این جایگاه حضور دارد حتما به منزله قبول داشتن صحبت آن بزرگوار که اخیرا در خصوص ارز صحبت کرده است نیست گرچه این فرد عزیز است و محترم اما باید آن بزرگوار حتما در این جلسه حضور پیدا می‌کرد تا می‌توانستیم سطح بحث را بالا ببریم.
وی در پایان گفت: من تنها به احترام جمع در این جلسه حضور دارم و فکر می‌کنم اگر مسئولین امر در این جلسه حضور پیدا می‌کردند حتما سطح بحث بسیار بالاتر و نتیجه آن اثربخش‌تر بود ولی در حال حاضر فکر می‌کنم تنها به یک بحث علمی خواهیم پرداخت که قطعا اثربخشی چندانی نخواهد داشت.
در ادامه برنامه مناظره امروز محمدحسین برخوردار رئیس مجمع عالی واردات با اشاره به صحبت‌های محمد خوشچهره گفت: مشکل اصلی این است که در تصمیمات اقتصادی از نظرات و تجربیات بخش خصوصی استفاده نشده و تنها به نظرات بخش دانشگاهی اکتفا شده که نتیجه آن این است که می‌بینیم.
وی با بیان اینکه ایران هم‌اکنون یکی از بزرگترین مصرف‌کنندگان جهان با توجه به جمعیت و مقیاس خود است گفت: در بودجه‌های سالانه معمولا بیش از 50 درصد درآمدهای ارزی تعیین تکلیف می‌شود و در واقع سهم زیادی برای سایر بخش‌ها در نظر گرفته نمی‌شود.
برخوردار افزود: در طول این سال‌ها هیچ‌گاه دولت به دنبال صنایع مادر که ارزآوری زیادی دارد نبوده و هیچ‌گاه برنامه‌ریزی برای گشوده شدن بازارهای اقتصادی سایر کشورها به درستی صورت نگرفته است.
وی با اشاره به تأکیدات مقام معظم رهبری در خصوص نحوه استفاده از منابع نفتی گفت: ایشان فرمودند آرزو داریم روزی برسد که درِ چاه‌های نفت را ببندیم که البته منظور این است که ارزش افزوده در بخش نفت را افزایش دهیم.
رئیس مجمع عالی واردات با اشاره به مصرف بالای انرژی و آب در تمام بخش‌ها گفت: نرخ ارز تابع این مسائل است و آقای خوشچهره به ما بگویند در این زمینه چه کاری باید انجام شود.
خوش چهره در واکنش به صحبت‌های برخوردار گفت: با توجه به صحبت‌های ایشان بنده باید پاسخ صنفی به آن بدهم چون وی نظر وارد‌کنندگان را مورد توجه قرار می‌دهد.
برخوردار در پاسخ به خوش چهره گفت: بنده صحبتی از واردات نکردم بلکه تماما از تولید صحبت کردم.
خوش چهره در واکنش به صحبت برخوردار اظهار داشت: بنده عادت ندارم هم حرف بزنم و هم بشنوم؛ ایشان می‌گویند حرف‌های اقتصاددانان آکادمیک است و به گونه‌ای می‌گویند که انگار اقتصاددانان رؤیایی فکر می‌کنند اما اینگونه نیست و اغلب تصمیمات اقتصادی متناسب با نگاه‌های علمی باید اتخاذ شود.
وی با بیان اینکه همه باید به دولت آقای روحانی کمک کنیم گفت: بنده در تمام دوران‌های گذشته نظراتم را در قالب توصیه به دولت‌های سازندگی، اصلاحات و عدالت گفتم و متأسفانه بسیاری از پیش‌بینی‌ها که نتایج سیاستها را می‌گفت، محقق شد.
وی با اشاره به انتخابات گذشته گفت: در همان زمان به آقای روحانی گفتم کسی که در چنین شرایطی می‌خواهد مسئولیت به عهده بگیرد یا دیوانه است یا عاشق؛ صحبت‌هایی می‌شد مبنی بر حل 100 روزه مشکلات که به نظر می‌رسید ناشی از عدم شناخت نسبت به مسائل است که آقای روحانی گفت: بنده از نوع دوم هستم.
وی تصریح کرد: طرح مسائل اقتصادی در بیان نقطه نظرات به لحاظ فردی اشکالی ندارد اما زمانی باید به عنوان جمع‌بندی نهایی مطرح شود که درستی آن به طور کامل مورد بررسی قرار گرفته باشد.
مجری برنامه از خوش چهره پرسید: نظر شما راجع به صحبت آقای سیف در خصوص نرخ ارز چیست که خوش چهره پاسخ داد: به نظر من آقای سیف از همه شجاع‌تر و منطقی‌تر است و نسبت به این اقدام وی نمره مثبتی می‌دهم اما روش عمل آن مورد انتقاد است.
وی افزود: آقای رئیس جمهور به تثبیت نرخ ارز معتقد است، از طرفی دیدگاهی در دولت توسط آقای نعمت‌زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت مبنی بر نرخ مناسب 2500 تومانی برای تولید مطرح شد و وی معتقد است این نرخ به نفع تولید و افزایش اشتغال است و دیدگاه سوم هم توسط رئیس کل بانک مرکزی مطرح شد.
این اقتصاددان تصریح کرد: باید سیاست اقتصادی دولت در این بخش هماهنگ و در راستای تحقق هدف مشترک باشد به گونه‌ای که برنامه‌‌ها یکنواخت بوده و با یکدیگر سازگاری داشته باشند.
محمدحسین برخوردار در ادامه بررسی چالش‌های نرخ ارز با بیان اینکه باید مردم از حقایق کشور مطلع شوند، گفت: در این صورت مردم همراه و همدل با دولت خواهند بود.
وی ادامه داد: اینکه قیمت ارز از 1200 تا 2500 تومان افزایش پیدا کرد موجب کاهش سرمایه در گردش بسیاری از تولید‌کنندگان شد؛ زمانی که تولید کاهش می‌یابد رکود تورمی نمی‌گذارد تا عرضه کالا افزایش یابد و اکنون هم دولت جرأت نمی‌کند تورم خارجی را اعلام کند.
برخوردار با اشاره به عرضه منابع برق و آب کشور تصریح کرد: اکنون برق و یا آب با یک سوم نرخ به مردم تحویل داده می‌شود و می‌خواهم بگویم که بیس اولیه تعیین نرخ باید به ثبات برسد.
در ادامه علی‌محمد احمدی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس در پاسخ به این سؤال که پس از افزایش نرخ ارز ، مجلس چه اقدامی انجام داد گفت: اعتقاد پرداخت یارانه به واردات نداریم یا با ارز پایین‌تر به آنان کمک کنیم و اعتقاد داریم نباید به صادرات، نرخ ارز بالایی اختصاص داده شود.
وی در پاسخ به سؤال یک بیننده برنامه، گفت: مجلس در سال گذشته و در نوسانات قیمت‌گذاری اختیاری از خود نداشت و دولت راه‌کارهایی را در این زمینه دنبال کرد.
وی افزود: درباره 74 هزار میلیارد تومان مجلس تدابیر ویژه‌ای را اختصاص کرد و بارها ریاست بانک مرکزی را به مجلس فراخواند.
بنابر این گزارش اسد‌الله عسگر‌اولادی در پاسخ به این سؤال که آیا اگر واردات از چین مهار شود، خروج ارز کاهش می‌یابد، گفت: قرارداد فروش نفت با چین بسته شده و ایران در مقابل دریافت کالا، نفت به چینی‌ها صادر می‌کند.
وی ادامه داد: در این میان در صورت عدم واردات کالا از چین، صادرات نفت دچار اشکال می‌شود؛ اکنون هم امکان انتقال منابع به دیگر کشورها وجود ندارد چرا که محدودیت‌هایی در این زمینه وجود دارد.
عسگر‌اولادی گفت: در این زمینه جلساتی را با نمایندگان کشورها و کمیسیون‌های مختلف خواهیم داشت تا این مسئله حل شود.
محمدحسین برخوردار با اشاره به احتمال لغو ممنوعیت واردات کالاهای اولویت 10 اظهار داشت: در این گروه کالاهایی قرار داشتند که سلامت محور بودند و درخواست کردیم تا در ستاد تدابیر ویژه محورهای مهم این بخش مدنظر قرار گیرد.
وی افزود: اعتقاد دارم تا سرمایه‌گذاری‌ها در گروه‌های کالایی پایین‌تر برای افزایش صادرات بیشتر شود.
محمد خوشچهره درباره سناریو‌های مطرح شده در دولت تصریح کرد: ما اعتقادمان بر این است که نرخ ارز را تعیین کنیم و باید برای تأمین مخارج مبالغی که نیاز است، تعیین شود که از کجا تأمین خواهد شد.
خوشچهره با اشاره به این سه سناریو و دیدگاه حاکم گفت: این دیدگاه‌ها باید صراحتا و شفاف مطرح شود؛ برخلاف دوستانی که معتقدند باید به دولت فرصت داده شود تا سیاست‌گذاری کند من تأکید می‌کنم که باید جلوی خلاف‌ها و خلاء‌های موجود گرفته شود.
وی با بیان اینکه اکنون به ارز به عنوان یک کالای انحصاری نگاه می‌شود، گفت: بخش عمده‌ای از ارز از طریق صادرات وارد کشور می‌شود.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به آمار میزان واردات طبق اعلام بانک مرکزی تصریح کرد: از سال 85 تا 91 طبق آمار بانک مرکزی 526 میلیارد دلار بعلاوه 800 میلیون دلار واردات به کشور انجام شده است.
وی ادامه داد: این حجم بالای که خود به تنهایی یک سوم واردات را به خود اختصاص داده آمار بالایی است و دولت در این زمینه قطعاً مصروفات را از طریق واردت تأمین کرده است.
وی با اشاره به راه‌های جایگزین برای افزایش واردات گفت: اگر اهداف را متوجه تولید کنیم با افزایش نرخ ارز در تضاد است بنابر این استقراض از بانک مرکزی یا انتشار اوراق مشارکت که امکان دارد کار خوبی نباشد از جمله سناریوهایی است که برای تأمین ارز مورد نیاز مطرح است.
محمد خوشچهره در بخش دوم مناظره امروز در پاسخ به دکتر پرویزیان با اشاره به علل بی‌ثباتی در بازار ارز گفت: متأسفانه در سه دولت قبل نیز همین امر وجود داشت به طوری که من در بخش اول مناظره اعلام کردم که در دولت‌های قبلی می‌آمدند و باورهایی که داشتند را بدون کار کارشناسی اجرایی می‌کردند.
این استاد دانشگاه ادامه داد: در این مناظره باید مسئولین امر حضور پیدا می‌کردند و پاسخگوی ابهامات موجود می‌شدند.
وی با اشاره به اینکه در مورد تعیین نرخ روش‌ها و مکانیزم‌های مختلفی وجود دارد گفت: اگر معتقد هستیم به اینکه عرضه و تقاضا خودش قیمت را پیدا خواهد کرد بنابر این نباید به هیچ عنوان در بازار دخالت کنیم. اگر در عرضه و تقاضا دخالت کنیم بنابر این همین شرایطی که در آن بسر می‌بریم در ادامه نیز خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه در مدت دو سال نرخ ارز سه برابر شد افزود: این افزایش یکباره نرخ ارز به دلیل صحبت‌ها و خطاهای استراتژیک مدیر بانک مرکزی وقت و رئیس‌جمهور وقت بود.
خوشچهره با اشاره به اینکه در ابتدا باید یک هدف‌گذاری در مسائل اقتصادی صورت بگیرد تصریح کرد: این هدف‌گذاری در ابتدا ذهنی است اما بعد عملیاتی می‌شود که دولت با توجه به سیاست‌هایی که دارد می‌تواند این هدف‌گذاری را عملیاتی کند.
این استاد اقتصاد با اشاره به سیاست‌های مختلف که در اقتصاد وجود دارد گفت: ما دارای سیاست‌های پولی، پولی ارزی، مالی، تجاری و ارزی هستیم. که برای هر کدام از این سیاستها راه‌کارهای مختلفی وجود دارد مثلا اگر سیاست پولی را در نظر بگیریم باید از طریق سیاست‌های انقباضی و یا انبساطی عمل کنیم که یکی از روش‌ها برای اجرای آن تعیین نرخ بهره است و یا ذخیره قانونی یا نرخ تنزیل مجدد که هر کدام از اینجا جای بحث مفصل دارد.
وی در ادامه با اشاره به سیاست‌های مالی گفت: برای اجرای این سیاست نیز می توانیم از نرخ‌های مالیاتی استفاده کنیم.
خوشچهره با اشاره به اجرای سیاست‌های ارزی گفت: برای اجرای این سیاست باید نرخ ارز را مشخص کنیم و بدانیم که جایگاه این سیاست در کجای اقتصاد قرار دارد و همان روش‌ها را در سیاست‌های پولی و مالی نیز به کار ببریم و بدانیم این سیاستها نیز در چه موقع در اقتصاد اجرایی می‌شود.
وی با اشاره به اینکه رئیس کل بانک مرکزی در یک دوره از تاریخ انقلاب اسلامی اعلام کرده بود با نرخ ارز می‌توان انقلاب اقتصادی ایجاد کرد گفت: این دیدگاه رئیس کل اسبق بانک مرکزی اشتباه محض بود.
این استاد اقتصاد با اشاره به اینکه خطاهای استراتژی رئیس کل بانک مرکزی موجب شد تا یک انحراف در نرخ ارز ایجاد شود خاطر نشان کرد: صحبت‌های رئیس‌جمهور و رئیس کل بانک مرکزی موجب شد تا ارز تبدیل به یک کالای داخلی شود و پس از آن نیز فضای سوداگری برای آن ایجاد شد که این کالای داخلی تبدیل به یک کالای سوداگر شد.
وی ادامه داد: پس از مدتی نیز شاهد بودیم که مردم برای حفظ ارزش دارایی خود سعی کردند به عنوان مثال زمین و خانه خود را به فروش برسانند و آن را تبدیل به ارز کنند که این یک مشکلاتی را برای اقتصاد ایجاد کرد.
خوشچهره گفت: مهمترین مشکل دولت قبلی بود به جای آنکه بیاید و تقاضای ارز را کنترل کند عرضه ارز را کنترل کرد و مشکلاتی را برای اقتصاد به وجود آورد.
محمد خوشچهره، اقتصاددان در ادامه برنامه بررسی چالش‌های تعیین نرخ ارز در جمع‌بندی سخنان خود با اشاره به تجربه دوره سه ساله گذشته اظهار داشت: به گفته رئیس کل بانک مرکزی 20 میلیارد دلار ارز در دست مردم وجود دارد و در این زمینه بانک مرکزی باید تقاضا و عرضه را مدیریت کند.
وی ادامه داد: حفظ ارزش پول ملی از مواردی است که بانک مرکزی باید در مدیریت عرضه و تقاضا به آن توجه داشته باشد.
پرویزیان با بیان اینکه بانک مرکزی باید ضمن دیدن عرضه تقاضا را نیز مدیریت کند، گفت: موضوع برنامه این است که چه مکانیزمی برای تعیین نرخ ارز تعیین شود.
وی در پاسخ به خوشچهره گفت: شما پاسخ ندادید که در واقع چه نوع مکانیزمی تعیین شود و اینکه الگوی مناسب برای تعیین نرخ ارز چیست؟
نماینده بانک مرکزی با اشاره به اینکه باید به عرضه و تقاضا توجه کنیم گفت: در این زمینه بانک مرکزی وظیفه دارد تا از نوسان نرخ ارز جلوگیری کند.
خوشچهره در پاسخ به پرویزیان گفت: بنده یک طرف عرضه و تقاضا را نگفتم بلکه تأکید دارم که باید به یک طرف برای کنترل بازار بیشتر توجه شود و اینکه بانک مرکزی چه سیاستی در این زمینه اعمال کند.
وی ادامه داد: اگر به این موضوع قائل باشیم بانک مرکزی باید کنترل نرخ را در جهت ثبات بازار اعمال کند.
خوشچهره گفت: مداخلات بانک مرکزی از یک دوره‌ای آغاز شد و در این زمینه تقاضای ارز در بازار را تحریک کرد و یک جو روانی برای آن ایجاد شد؛ افزایش نرخ ارز در دوره قبل نه تنها به دلیل تحریم بلکه به دلیل عوامل سوداگری و شرایط روانی ایجاد شده بود.
پرویزیان در پاسخ به وی تصریح کرد: آیا نباید بانک مرکزی نظام شناور مدیریت شده را مدنظر قرار دهد و هم در عرضه و هم در تقاضا دخالت کند.
خوشچهره در واکنش به اظهارات وی گفت: سوال من را متوجه نشدید؛ سؤال من این است که چرا بانک مرکزی تنها در دوره گذشته طرف تقاضا را با افزایش عرضه ارز تحریک کرد تا یک عامل سوداگری برای افزایش نرخ آن ایجاد شود.
وی ادامه داد: پولی که باید به سمت بازار سهام و بورس سرازیر می‌شد به سمت ارز و اقدامات سوداگری تزریق شد.
وی با اشاره به اینکه تقاضا و عامل سوداگری ارز را بالا برده است و نه تحریم‌ها گفت: این عامل روانی که نقش جدی در افزایش نرخ ارز داشت اکنون یک عامل روانی ایجاد شده تا نرخ ارز کاهش یابد؛ بنابر این چرا رئیس کل بانک مرکزی در اظهارات نسنجیده این روند را خلاف واقع اعلام می‌کند.
وی با اینکه اکنون 20 میلیارد دلار ارز در دست مردم است که به عنوان دلارهای بالشی توصیف می‌شود، گفت: با تزریق این میزان یعنی 15 تا 20 میلیارد دلار ارز یک ذخیره ارزی بالایی برای کشور ایجاد می‌شد تا بانک مرکزی در این زمینه اعتماد‌سازی کند.
این اقتصاددان گفت: این دلارهای خانگی اگر با نرخ 56 درصد سود در اختیار شبکه بانکی قرار می‌گرفت اکنون دیگر برای ارزان‌فروشی نفت دیگر چالشی نداشتیم.
پرویزیان با اشاره به اظهارات خوشچهره تصریح کرد: برای اظهار نظر درباره نرخ ارز باید تسلط کافی روی آن داشت؛ اگر نرخ ارز به شدت پایین بیاید مخاطرات جدی ایجاد می‌کند.
وی افزود: به عنوان مثال این امر به عنوان داروی تلخی است که باید تجویز می‌شد و برای تعیین نرخ ارز باید به پورتفوی ارزی کشور نگاه شود و بعد برای آن نرخی با توجه به شرایط بازار اعمال شود.
پرویزیان در پاسخ به سخنان خوشچهره تاکید کرد که رئیس کل بانک مرکزی هیچ عددی را در آن روز اعلام نکرده است.
به گزارش فارس، در جریان برگزاری این برنامه برخی از مخاطبان حاضر در برنامه در واکنش به سخنان پرویزیان تاکید کردند که در آن روزی که رئیس کل بانک مرکزی از کف قیمتی ارز انتقاد کرد، نرخ ارز روی 2940 تومان بود.
پرویزیان با بیان اینکه این نوسانات برای نرخ ارز بسیار مخاطره‌آمیز است، گفت: نکته دیگر این است که باید به ذخایر ارزی کشور توجه کرد؛ بانک مرکزی تنظیم‌کننده نرخ ارز در کشور است و مسئولیت دارد، پیش‌بینی‌ها را از کوتاه مدت به سمت بلندمدت هدایت کند.
وی افزود: بحث من تثبیت نوسانات در کوتاه مدت و رسیدن به تعادل در بلندمدت است؛ حفظ ارزش پول ملی، ایجاد موازنه پرداخت و کمک به رشد اقتصادی از جمله وظایفی است که بانک مرکزی عهده‌دار آن است.
نماینده بانک مرکزی گفت: این وظایف از جمله الگوهایی است که تمام متخصصین به آن رسیده و به آن اجماع دارند.
در بخش پایانی مناظره خوشچهره با اشاره به تجربیات زیاد سیف در شبکه بانکی گفت: با وجود این مسئله آقای سیف معتقد به تثبیت نرخ ارز به سمت بالا است. از طرف دیگر همان طور که گفته شد دو سیاست دیگر در دولت وجود دارد که یکی معتقد به تثبیت وضع موجود و دیگری کاهش نرخ ارز است.
وی با اشاره به مسابقات قایقرانی و پارو زدن هماهنگ قایقرانان، گفت: یک نفر در هر قایق مسئول به هماهنگ‌کننده پاروهاست، بنابراین در حوزه اقتصادی هم این هماهنگی باید وجود داشته باشد.
وی افزود: سیاست‌های پولی باید هماهنگ با سیاست‌های تولیدی و سیاست‌های مالی دولت باشد.
در ادامه پرویزیان، گفت: بانک مرکزی به دنبال تأمین نیازهای مردم، حفظ ارزش پول ملی است و تنها اهداف کوتاه مدتی را دنبال نمی‌کند بلکه منافع آینده کشور را در نظر می‌گیرد.
وی افزود: بانک مرکزی به دنبال بهبود درآمد سرانه، ثبات قیمت ارز و جلوگیری از خروج دارایی‌ها و سرمایه از کشور است.
خوشچهره در خاتمه گفت: همه اهدافی که شما مطرح کردید خوب است اما با این سیاستها و رویکردها در تعارض قرار دارد.
